พัฒนาการและความเจริญของอารยธรรมอียิปต์

สมัยราชอาณาจักรเก่า (The Old Kingdom)

สมัยราชอาณาจักรเก่ามีความเจริญรุ่งเรืองในช่วงประมาณปี 2700 - 2200 ก่อนคริสต์ศักราช กษัตริย์เมนิสแห่งเมืองอบิโดส จากอียิปต์บน ได้ทำการรวมอียิปต์ทั้งสองภาคเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน สถาปนาราชวงศ์ที่หนึ่งขึ้นปกครอง เป็นสมัยที่อียิปต์มีความเจริญก้าวหน้าในด้านวิทยาศาสตร์และศิลปกรรม มีการก่อสร้างพีระมิดซึ่งถือว่าเป็นเอกลักษณ์โดดเด่นของอารยธรรมอียิปต์ ช่วงปลายสมัยนี้บ้านเมืองเกิดการจลาจลวุ่นวาย เนื่องจากรัฐบาลกลางเสื่อมอำนาจนานประมาณ 150 ปี สถาบันกษัตริย์ถือเป็นสถาบันศักดิ์สิทธิ์ กษัตริย์เป็นเทพเจ้าหรือฟาโรห์ มีผู้ช่วยในการปกครองคือขุนนาง หัวหน้าขุนนาง เรียกว่า วิเซียร์ และมีหน่วยงานย่อยๆ ในการบริหารประเทศ เช่น หน่วยงานที่ดูแลเรื่องการคมนาคมทางแม่น้ำไนล์

สมัยราชอาณาจักรกลาง (The Middle Kingdom)

สมัยราชอาณาจักรกลาง ฟาโรห์มีอำนาจปกครองอยู่ในช่วงราวปี 2,015-1,652 ก่อนคริสต์ศักราช ได้ปรากฏมีฟาโรห์ที่มีชื่อเสียงผู้สร้างความมั่นคงเป็นปึกแผ่นให้แก่อียิปต์ คือ อเมเนมเฮทที่ 1 ได้ย้ายราชธานีไปตั้งที่ธีบส์ ฟาโรห์แห่งราชวงศ์นี้ได้ทำการทำนุบำรุงทั้งทางด้านเศรษฐกิจ ศิลปกรรม และวรรณคดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งทางด้านสถาปัตยกรรม สมัยนี้เป็นสมัยที่อียิปต์เจริญรุ่งเรืองมากทั้งทางด้านวัตถุและความคิดสติปัญญา เรียกกันว่า “ยุคทองของอียิปต์” ทางด้านเกษตรกรรมมีการพัฒนาบริเวณที่เรียกว่า ฟายุม คือ บริเวณโดยรอบทะเลสาบที่ไหลลงสู่แม่น้ำไนล์ มีการชลประทานในบริเวณต่างๆ ทำให้ที่ดินที่ว่างเปล่าและแห้งแล้งจำนวนหลายพันเอเคอร์เป็นที่ ที่เหมาะสมสำหรับการเพาะปลูก อียิปต์ในสมัยราชอาณาจักรกลางดำรงอยู่ไม่นาน ก็ถูกพวกฮิกซอสซึ่งเป็นพวกเร่ร่อนจากทวีปเอเชียเข้ารุกราน โดยการปล้นสะดม ทำลายวัดวาอารามที่สวยงาม พวกฮิกซอสได้เข้ามามีอำนาจเหนืออียิปต์อยู่ประมาณ 200 ปี ในที่สุดชาวอียิปต์ก็สามารถฟื้นตัวขับไล่พวกฮิกซอสออกไปได้

สมัยราชอาณาจักรใหม่หรือสมัยจักรวรรดิ (The New Kingdom)

ความอ่อนแอของอียิปต์เริ่มปรากฏประมาณปี 1,400 ก่อนคริสตกาล เมื่อซีเรียและปาเลสไตน์เริ่มแยกตัวออกจากอียิปต์ ในสมัยฟาโรห์อัคนาตัน (Akhenaten) ได้มีการเปลี่ยนแปลงทางศาสนา โดยย้ายราชธานีจากธีบส์ไปยังเทลเอลอามาร์นาและบูชาเทพเจ้าองค์เดียวคือเอตัน (Aton) ระหว่างปี 1,350-1,200 ก่อนคริสต์ศักราช อียิปต์เผชิญภัยรุกรานจากฮิตไตท์ ฟาโรห์รามซิสที่ 2 ทำสงครามกับฮิตไตท์เป็นเวลา 20 ปี แต่สุดท้ายต้องเจรจาสิ้นสุดสงคราม และมุ่งเน้นไปที่การก่อสร้างวัดวาอาราม รวมถึงนครธีบส์และมหาวิหารอาบูซิมเบล ฟาโรห์รามซิสที่ 3 เป็นองค์สุดท้ายที่มีพระนามเป็นที่รู้จัก หลังจากนั้นพระเจ้าอเล็กซานเดอร์แห่งมาซีโดเนียเข้ามายึดครองอียิปต์และสถาปนาเมืองอเล็กซานเดรีย ขณะที่ราชวงศ์ทอเลมีขึ้นปกครองอียิปต์ โดยราชินีองค์สุดท้ายคือพระนางคลีโอพัตรา ก่อนที่อียิปต์จะตกอยู่ใต้การปกครองของจักรวรรดิโรมัน

ที่มาของภาพ: Ying PooK. (2564). มหาวิหารอาบูซิมเบล. มหาวิหารอบูซิมเบล